Η σπουδαιότητα και η συμβολή της μέλισσας για την ύπαρξη και την συνέχιση της ζωής στον πλανήτη ήταν γνωστή από την αρχαιότητα κιόλας, καθώς για αυτήν έχουν δημιουργηθεί πολυπληθή γνωμικά, παροιμίες, ποιήματα, ρητά, σκηνές αρχαίου θεάτρου. Το μεγαλείο της αναγνωριζόταν μέσα στην τότε καθημερινότητα, αφού ακόμη και οι ιέριες της θεάς Δήμητρας ονομάζονταν Μέλισσες: “Καί τὰς Δήμητρος ιερείας, “ὡς τῆς χθονίας θεᾶς μυστίδας, μέλισσας οί παλαιοί ἐκάλουν, αὐτήν τε τὴν Κόρην μελισσώδη, Σελήνην τε, οὐσαν γενέσεως προστάτιδα μέλισσαν ἐκάλουν” αλλά και ο Αρχιερέας του Απόλλωνα αποκαλούνταν ως ο «κύριος των μελισσών».
Στο εν λόγω άρθρο, περιγράφονται εν συντομία παράγοντες υπεύθυνοι για τη μείωση του πληθυσμού των μελισσών στον πλανήτη, παράγοντες που αποτελούν απειλή για την εξαφάνιση του είδους και που επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ένας συνδυασμός αυτών μπορεί να φτάσει μέχρι και την εξάλειψη τους, συνεπώς και της ανθρώπινης ζωής. Ξεκινώντας όχι μόνο από τις επιβλαβείς επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων, των παρασίτων και των λοιμώξεων για τη ζωή της μέλισσας, μία σοβαρή απειλή σύμφωνα με ειδικούς σχετίζεται με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Εκλυόμενα καυσαέρια από αυτοκίνητα και μέσα μαζικής μεταφοράς αλλά και επιβλαβή αέρια προερχόμενα από βιομηχανικές εγκαταστάσεις, “σβήνουν” το άρωμα που αντιλαμβάνεται η μέλισσα και το οποίο ακολουθεί προκειμένου για την εύρεση της τροφής της.
Είναι γνωστό ότι η μέλισσα εντοπίζει την τροφή της σε άνθη και λουλούδια εξαιτίας της έντονης μυρωδιάς τους και αυτός είναι και ο λόγος που τα λουλούδια έχουν άρωμα και όχι για προσωπική απόλαυση, αλλά για να ελκύουν τους επικονιαστές. Η μέλισσα χρησιμοποιώντας τις ικανότητες της για την εύρεση του προτιμώμενου τύπου λουλουδιού βάσει των οσμών του, καταλήγει στο άνθος από το οποίο τρέφεται και το οποίο γονιμοποιεί, ενώ αντίθετα σε περίπτωση που το ποσοστό ατμοσφαιρικής ρύπανσης καθίσταται τόσο υψηλό ώστε να εμποδίζει τη διαδικασία αυτή, μια ολόκληρη αποικία μελισσών καταλήγει να είναι πεινασμένη.
H απώλεια των μελισσών σημαίνει κάτι περισσότερο από έναν κόσμο χωρίς μέλι. Ο ρόλος τους εκτός από αξιόλογος είναι και απαραίτητος στην παραγωγή όλων των ειδών τροφίμων (πυρηνοκάρπων, ακρόδρυων, κηπευτικών, λαχανικών κ.α.). Εξαιτίας της μεταφοράς της γύρης που επιτελεί η μέλισσα μεταξύ των λουλουδιών, τα άνθη γονιμοποιούνται και λαμβάνει χώρα η επικονίαση. Χωρίς την επικονίαση τα περισσότερα καρποφόρα φυτά δεν θα απέδιδαν καρπούς με αποτέλεσμα να επέλθει έλλειψη παραγόμενων τροφίμων. Εκτός από τις καλλιέργειες και τα είδη φυτών τα οποία επισκέπτεται η μέλισσα προς επικονίαση και είναι απαραίτητα για την διατροφή του ανθρώπου, επικονιάζουν και καλλιέργειες που χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των ζώων. Η μη εκτέλεση της επικονίασης οδηγεί αλυσιδωτά στην εξαφάνιση των εν λόγω καλλιεργειών, άρα και στην εξάλειψη του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων.
Η κατάρρευση των αποικιών της μέλισσας εξηγείται κάποιες φορές από το γεγονός ότι χάνονται, ξεχνούν δηλαδή το δρόμο για την κυψέλη. Σύμφωνα με επιστήμονες το φαινόμενο αυτό μπορεί να εξηγηθεί καθώς ο εγκέφαλος της μέλισσας επηρεάζεται από τις ουσίες που εμπεριέχονται στα φυτοφάρμακα. Δυστυχώς εκτός από τα έντομα και τα παράσιτα, στην εμβέλεια επιρροής από τα φυτοφάρμακα βρίσκεται και τη μέλισσα. Η έκθεση των μελισσών ακόμη και σε μικροποσότητα φυτοφαρμάκου δεν είναι πάντα τόσο ικανή να τις θανατώσει, αλλά ένα μέρος των ποσοτήτων αυτών καταλήγει στον εγκέφαλο αποσυντονίζοντάς τις. Έτσι η μέλισσα μπερδεύεται και χάνει τη διαδρομή της, αφού έχει επηρεαστεί το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη μνήμη και τη μάθηση.
Όσο οι επιστήμονες προσπαθούν για τον περιορισμό των παραπάνω φαινομένων μέσω της αναζήτησης ασφαλών φυτοφαρμάκων για την άγρια ζωή, τον άνθρωπο και τη μέλισσα ο άνθρωπος μπορεί να υποστηρίξει έως ένα βαθμό και να κάνει ασφαλέστερη την εν ζωή πορεία της μέλισσας. Είναι πολύ σημαντική η μετάδοση από γενιά σε γενιά της σπουδαιότητας του ρόλου της μέλισσας, ξεχωρίζοντάς την από τα επιβλαβή έντομα. Με την φύτευση αυτοφυών λουλουδιών, την αγορά τοπικού μελιού, την άφεση ανεκμετάλλευτων περιοχών στον κήπο μας, βοηθάμε όλα τα είδη των μελισσών να βρουν καταφύγιο, να επικονιάσουν, να τραφούν, διασφαλίζοντας έτσι κάθε χρόνο όλο και περισσότερους επικονιαστές του είδους τους. Με την αποφυγή χρήσης φυτοφαρμάκων και την εφαρμογή ολοκληρωμένης διαχείρισης ο άνθρωπος μπορεί να δώσει παράταση στον περιορισμό του είδους των μελισσών, που σε κάθε περίπτωση αποτελεί αδιαμφισβήτητα την μεγαλύτερη απειλή για τον πλανήτη γη και τη ζωή.
